Malowanié na szkle jakno elemeńt kaszëbsczi kùlturë lokalnëch ùtwórców. Rzezba w kaszëbsczi przestrzeni lëdowi, historia kaszëbsczégò wësziwkù, szkòłë kaszëbsczégò haftu.

Malowanié na szkle je jednym z tradicyjnych elemeńtów włôsny robòtë artistów na Kaszëbach. To nie je łatwô robòta, ale wcyg je praktikòwónô, òdbiwają sã téż szkòlenia i kùrsë mający na célu pòdtrzimiwanié ti piãkny tradicjë. Kaszëbsczé òbrazë malowóné na szkle mają wiedno tematikã sakralną. Bëneje pòstac swiãtégò, a wkół ni je kòmpòzycja kwiatów. Tu òbòwiązëją sztërë zasadë ùłożeniô òranamentów. Kwiatë òkalają pòstac swiãtégò, wëchôdają z szërëch rogów szibë, abò twz skłôdają są z rozrzuconëch elementów roslënnych lub té stanowią tło pòstacë. Na kaszëbsczich òbrazach wëstãpùją mòtiwë tëlpë, brzôd granatu i w wiele stilizacjów różë. Do malowaniô kwiatów ùżiwô sã farwów òd żółti bez czerwiono pò brunô. Nie ùżiwô sã mòdri farwë, ani żódnëch kaszëbsczich szkòłów wësziwkù. Tło òbrazu je wiedno jasné.Mó to związk z tim, że w chôtach bëło mało widu, to téż òbrôz swim jasnym tłã rozswietlôł wnãtrzé jizbów. Òbrazë malowóné na szkle służëłë lëdzóm jakò wiraz kùltu religijnégò, dekòrowałë i rozjôsniałë wnãtrza.

Na Kaszëbach wcyg je téż żëwô tradicjô rzezbieniégò. Nie jo to łatwô robòta, wëmôgô òkrum talentu, wiele nôùczi i samòzapiarcô. Efektë prôców kaszëbsczich rzézbiôrzów nót je òbëzdrz ec na rënkach niejednégò kaszëbsczégò maista. Dôwni głównym mòtiwã bëła religiô, dzyso je to rëbaczenié, roda i codniowé żëcé. Rzezbë przedstôwiają przewôżno lëdzy przë robòce, gbùrów ùprôwiających zemiã, rëbôków na mòrzu, czë lesnych scynających drzewò. Jakò materiôł nóczãstszi stosëje sã lëpã. Ale staticzné rzezbë, nadający sã do òzdobë, to je jedyné zastosowanié rzezbiarstwa. Z dzrzewa czésto wëkònëje sã zôbôwczi, taczzé jak: kònik na zybiònkach i ptôszczi klekòczącé skrzidłama.

Tradicjô kaszëbsczégò wësziwkù je dość stôrô. W ternym czasu wyg żëwô je tradicjô haftowaniégò, le nôleżi nadczidnąc, że kaszëbsczé wzorë nié blós na tôflôkach czë kòszlach, ale téż na sprzãtach codniowégò ùżitkòwaniô. Je czile szkòłów kaszëbsczégò wësziwkù, kòżdô z nich apartni sã swòjima elemeńtama jak mikòjak nôdmòrsczi, czë téż séc. Pierszé òstrzódczi haftu pòwstałë w klôsztorach norbrtanków w Żukòwie i benediktinków w Żarnowcu. Bëłë to haftë jednofarwné, wëkònóné złotą abò srzébrzną nitką. Sostrë mòtiwama barokòwima kwiatama òzdôbiałë òrnôtë, tôflôczi i czepce. Czepce òne zdobiłë mòtiwama roslënów, abë z czasã przińc na wielofarwny haft kaszëbsczi. Sédem farwów zapòczątkòwelë Gùlgòwsczi, chërny zòrganizowelë pierszi kùrs haftowaniô we Wdzydzach Kiszewsczich.

Symbòlika haftu kaszëbsczégò

trzë farwë mòdrégò

mòrze, jezoro i niebò

zelony

lasë, łączi

zółti

mòrsczi piôsk, jantar

czerwiony

krew przelônô za òjczëznã

czôrny

żyznô zemia