Kaszëbsczé tradicje i zwëczi związóné z rokã òbrzãdowim na Kaszëbach (tradicje jastrowé jak dëgòwanié, tradicje lëdowé jak scynanié kani, tradicje gòdowé Gwiżdże. Legeńdë ò Stolemach, legeńda o swtòrzeniu Kaszëb.
Jednym z charakteristycznych elemeńtów òbchôdaniô Jastrów na Kaszëbach je zwëk dëgòwaniô. Młodi knôpi zriwaja wietewczi brzózczi abò jałówca i jidą do chëczów, w chërnëch mieszkają dzéwczãta, co bë smagac je tima rózgama pò nogach. Òni dostôwają za to darënczni, jak jôjka. Òbléwanié sã wòdą nie je kaszëbsczim zwëkã.
Òbrzãd scynaniô kani wzął są stąd, że przódë lat ptôch ten béł simbòlã wszëtczégò zła. Taczégò ptôcha trzeba bëło ùchwacëc, òbsądzëc i w kùńcu scyc głowã. Ten zwëk przetrwôł do dzysdnia i je pòkazywóny òbczas różnech junscenizacjów, z tą różnicą, że nie cerpi niżóżden zwierz.
Gòdową tradicją są kòlãdnicë, zwóny gwiżdżama. Młodi knôpi przezeblôkaja sã za różé pòstacë jak np. bócón, kóń, diôbeł, smierc, szndara i w wilëjã chòdzą òd chëczi do chëczi. Zwëk ten przetrwôł jesz na môłëch, kaszëbsczich wsach.
Na kaszëbach je wiele legeńdów. Jedna znich òpòwiôdô ò Stolemach, czili òlbrzimach mieszkajacëch przódë lat na Kaszëbach. To bez jich dzejanié pòwstało wiele jezoróc i òstrówów. Jinô legendã òpòwiôdô, jak to Bóg stwôrzôł swiat i jegò krôjnë. Òbczas twòrzeniô Bóg zabùcził ò Kaszëbach. Aniół, chtërën òpiekòwôł sã Kaszëbama pòprosył Bògã ò pòmòc. Pón Bóg wësëpôł ze swòjégò miecha wszëktò to, co òstało na dnie. Ale òkôzało sã, że na samim dnie bëło samò nôlepszi, dlôte Kaszëbë są taką snôżą krôjną.
